Powtórka z fizykoterapii - Krioterapia

    Krioterapia czyli terapia zimnem. Zabieg polega na wykorzystaniu niskich temperatur w celu ochłodzenia tkanek ciała. Można użyć do tego gazu (ciekły azot), płynu (zimna woda) lub ciała stałego (żelowe woreczki schładzane w lodówce).

Jak zimno na nas działa?

    Reakcja organizmu na zimno to jego mechanizm obronny, który wynika z potrzeby utrzymania odpowiedniej temperatury wewnątrz ciała – chodzi o zachowanie homeostazy cieplnej.  

I FAZA OZIĘBIENIA (pierwsze sekundy – 3/5min) 

• odruchowy skurcz naczyń skóry -> niedotlenienie i niedożywienie tkanek narażonych na zimno –> zmniejszenie procesów metabolicznych -> zmniejszenie mediatorów bólu -> zmniejszenie wrażliwości receptorów czucia i bólu 
• skurcz naczyń przywłośnych w celu zmniejszenia powierzchni wypromieniowywania ciepła (gęsia skórka)
• zwiększenie napięcia mięśniowego
• wzrost częstości skurczu serca i ciśnienia
• dreszcze (gdy powierzchnia oddziaływania zimna jest duża) 
• blada skóra
  

KIEDY? 

• bezpośrednio po urazie -> skurcz łożyska naczyniowego zmniejsza krwawienie, wysięk, obrzęk i ból 

UWAGA! Jedynie do 5 dni po urazie, potem zabieg zimnem pogarsza przebieg procesów naprawczych

• ostre zapalenie małego stawu 
• nerwobóle 
• zmniejszenie odczuwania bólu przy innych zabiegach fizjoterapeutycznych
  

II FAZA OZIĘBIENIA (po 3/5 minutach) 

• mobilizacja powierzchownego układu krążenia -> rozszerzenie naczyń skórnych -> przekrwienie 
• zmniejszenie napięcia mięśni  
• normalizacja ciśnienia i częstości skurczu serca 
• rumień na skórze
  

KIEDY? 

• rozluźnienie zbyt napiętych mięśni np. przed ćwiczeniami 
• przykurcze mięśni i ścięgien  
• zmiany zwyrodnieniowe i reumatolidane  
• poprawa przepływu limfy po operacjach np. mastektomii

JAK TO ROBIĆ MIEJSCOWO ;)

• zimne okłady (woreczki z lodem, gotowe okłady żelowe, zamrożone produkty spożywcze owinięte ręczniczkiem) -> I faza oziębienia 
• zimna woda (10-15 °C) -> I faza oziębienia 
• nadmuch zimnym powietrzem (-40 °C u wylotu dyszy) -> II faza oziębienia  
• nadmuch chlorkiem etylu (-75 °C u wylotu dyszy) -> II faza oziębienia  
• nadmuch ciekłym azotem (-190 °C u wylotu dyszy)
  

Metodyka:

• czas: 30 sekund – 3 minuty 
• ilość schładzanych miejsc: AZOT max. 5 miejsc (12 minut); CO2 max. 5 miejsc (8 minut) 
• odległość dyszy od pola zabiegowego:  
• 10-15cm AZOT 
• 5cm CO2 
• temperatura u wylotu dyszy:  
• -160 do -190 °C AZOT 
• -75 °C CO2 
• -35 °C POWIETRZE 
• zabiegi 2/3 razy na dzień co 4h, kuracja trwa do 6 tygodni  
• głowicę prowadzimy ruchem okrężnym lub przemiatamy; unikamy wystających elementów kostnych (ponieważ nie jest to miejsce, gdzie ma być wywołany efekt terapeutyczny, a łatwo w tych miejscach o patologiczne reakcje spowodowane zimnem)
  

Jak wykonać zabieg?

• skóra sucha i oczyszczona! (bez maści, kremów, makijażu) 
• zabieg wykonujemy na odsłoniętą część ciała 
• rozpoczęcie, gdy strumień leci równomiernie i przy odpowiedniej intensywności  
• dyszę trzymamy pod kątem 90°, przemieszczamy są powoli określonymi ruchami

(źródło: https://www.youtube.com/watch?v=hhLzbaY1Pww)

JAK TO ROBIĆ OGÓLNOUSTROJOWO (KRIOKOMORA) ;)

Przed zabiegiem: 

• skóra sucha i oczyszczona! (bez maści, kremów, makijażu) 
• wejście do komory bez elementów metalowych tj. okularów, biżuterii, spinek, zegarków 
• strój składa się z: drewniaków, podkolanówek bawełnianych, krótkich spodenek, podkoszulki, opaski na głowę lub czapki, rękawiczek i maseczki ochronnej

Zabieg: 

1. wejście do przedsionka w celu adaptacji organizmu do niskich temperatur (1 min, -60°C) 
2. wejście do części głównej, gdzie pacjent porusza się wolno w koło (2-3 min, -100°C)
   

ZAKAZ! rozmawiania; pogłębiania oddechów; pocierania skóry; klaskania; poklepywania ciała; dotykania elementów kriokomory

Po zabiegu:

• sygnał świetlny i dźwiękowy zwiastuje koniec zabiegu 
• pacjenci są wypuszczani przez przedsionek  
• bezpośrednio po zabiegu należy zdjąć czapkę, maseczkę, rękawiczki, drewniaki i zsunać do kostek podkolanówki  
• rozpoczęcia odpowiedniej kinezyterapii (po wyjściu z kriokomory ciało się dobrze ukrwione, mięśnie są rozluźnione, a stawy mają lepszą ruchomość). W pierwszym etapie zazwyczaj lekkie pedałowanie na cykloergometrze, następnie w drugiej części prowadzone są zajęcia grupowe

ODMROŻENIE? SOS

Objawy:  

• zblednięcie skóry (blado-żółta), następnie zaczerwienienie i obrzęk 
• może wystąpić miejscowe pieczenie i ból, ewentualnie drętwienie lub brak czucia
  

Co robić? 

• nie rozcieramy, nie ocieplamy 
• usuwamy ucisk ubrań 
• zanurzamy odmrożoną część ciała w letniej wodzie  
• zakładamy suchy i sterylny opatrunek 
• kontaktujemy się z lekarze

WSKAZÓWKI PRAKTYCZNE:

• Uważaj, żeby nie zaziębić nerek podczas zabiegu -> jest to bardzo wrażliwe miejsce 
• Nie wykonujemy zabiegu pacjentowi zziębniętego z dworu 
• Obserwuj skórę pacjenta i jego reakcje na zimno  
• Dobrze zaplanuj miejsce zabiegowe – kończyny są dobrze unaczynione, więc zabiegi z zakresu krioterapii dają pozytywny skutek, natomiast okolica głowy wręcz odwrotni co wiaze się z ryzykiem nieprzewidywalnych konsekwencji
  

UWAGA! Gdy skóra zblednieje, stanie się sina, pacjent będzie czuł pieczenie lub ból natychmiast przerywamy zabieg

Autorem tekstu jest: Ania Tokarska