Powtórka z fizykoterapii - Promieniowanie podczerwone
Promieniowanie podczerwone (Infra Red) to niewidzialne promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali 770 - 15000 nm, które wykorzystuje się w fizykoterapii. Promienie IR prawie w całości ulegają absorpcji i zamianie w ciepło w powierzchownych warstwach skóry. Największemu odbiciu ulega IR-A, ponieważ odbicie zależy od długości fali. Wyższa temperatura źródła promieniowania wywołuje promienie krótsze oraz występujące w większej intensywności. Analogicznie - niższa temperatura ciała będzie wpływała na emisję dłuższych i bardziej rozproszonych fal podczerwonych.
Podział ze względu na długość fali:
Główne działanie promieniowania jest cieplne. Energia promieniowania pochłoniętego przez tkanki zwiększa energię kinetyczną ich cząstek i podnosi ich temperaturę. Skutki biologiczne w tkankach może wywołać tylko energia pochłoniętego przez nie promieniowania (prawo Grotthusa – Drapera).
Promieniowanie podczerwone wpływa na:
- zwiększenie miejscowej przemiany materii i wydzielania potu,
- rozszerzenie naczyń włosowatych skóry (a w związku z tym zwiększony przepływ krwi tętniczej przez tkanki),
- reakcję ze strony naczyń głębiej położonych,
- zmniejszenie napięcia mięśni,
- podwyższenie progu bólu,
- wzmożenie przemiany materii.
Prawo Dastre'a – Morata
Jeżeli duża powierzchnia ciała ulegnie ogrzaniu, naczynia krwionośne obwodowe (skórne) rozszerzą się, natomiast duże naczynia jamy brzusznej i klatki piersiowej ulegną zwężeniu.
Prawo Dastre’a – Morata nie obejmuje naczyń krwionośnych mózgu, śledziony i nerek, ponieważ reagują one tak jak naczynia obwodowe. W przypadku działania czynnika zimnego reakcja organizmu będzie odwrotna.
Wskazania do IR:
- przewlekłe i podostre stany zapalne tkanek miękkich,
- przewlekłe i podostre stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych,
- trudno gojące się rany i uszkodzenia skóry,
- stany po przebytym zapaleniu skóry i tkanek pochodzenia bakteryjnego,
- nerwobóle oraz zespoły bólowe,
- nacieki po wstrzykiwaniu leków,
- odmrożenia,
- oparzenie promieniami RTG lub UV,
- w niektórych chorobach naczyń krwionośnych,
- zapalenie pęcherza moczowego,
- zapalenie zatok przynosowych,
- kamica nerkowa i żółciowa,
- przewlekłe zapalenie przydatków u kobiet,
- jako zabieg przygotowawczy przed masażem, kinezyterapią, niektórymi zabiegami z zakresu elektrolecznictwa np. jonoforezą.
Przeciwwskazania do IR:
- zaburzenia czucia – trudności w ustaleniu dawki – możliwość poparzenia,
- ostre stany zapalne skóry i tkanek miękkich,
- wczesne stany pourazowe,
- stany zagrażające krwawieniem,
- zaburzenia ukrwienia kończyn dolnych,
- żylaki,
- niewydolność krążenia,
- nadciśnienie tętnicze od II stopnia,
- miażdżyca,
- choroby nowotworowe,
- czynna gruźlica płuc,
- stany podgorączkowe i gorączka,
- choroby nerek,
- zaburzenia świadomości.
Skutki działania promieniowania podczerwonego na organizm zależą od:
- intensywności promieniowania,
- odległości źródła promieniowania od naświetlanej skóry,
- czasu ekspozycji,
- ustawienia generatora,
- reaktywności organizmu,
- wielkości naświetlanej powierzchni,
- stanu skóry, grubości tkanki podskórnej, stanu układu krwionośnego i chłonnego.
Odczyn po zastosowaniu promieniowania może być miejscowy lub ogólny. Miejscowy powstaje na obszarze objętym zabiegiem oraz sąsiadujących z nim okolicach. Efektem jest rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry, a tym samym jej zaczerwienienie. Tego rodzaju odczyn nazywany jest rumieniem cieplnym. Wykazuje pewne charakterystyczne cechy, takie jak nierównomierność krawędzi czy stosunkowo szybkie zanikanie po zakończeniu naświetlania. Odczyn ogólny dotyczy całego ciała.
Urządzenia do emitowania IR:
- nieświetlne generatory: emitują wyłącznie promieniowanie podczerwone (długo i średniofalowe), źródło promieniowania: spirala z drutu oporowego nawinięta na ceramiczną szpulę.
- świetlne generatory: emitują promieniowanie podczerwone i promienie widzialne np. żarówki (węglowe lub wolframowe), żarówki węglowe słabej mocy generują promienie długofalowe, a ich szkło o barwie czerwonej lub niebieskiej pełni rolę filtra. Żarówki wolframowe są dużej mocy, wytwarzają promienie krótkofalowe. Ich szkło jest białe. Stosowane są w lampach sollux.
Metodyka
- Dawkę określa się na podstawie subiektywnych odczuć pacjenta (intensywne, przyjemne ciepło, nie może odczuwać bólu).
- Natężenie promieniowania elektromagnetycznego jest odwrotnie proporcjonalne do kwadratu odległości od źródła promieniowania: odsunięcie lampy z odległości 50cm na 1m zmniejszy natężenie promieniowania 4 krotnie (i odwrotnie).
- Odległość pacjenta od źródła promieniowania zależy od jego mocy oraz od osobliwej wrażliwości. Zazwyczaj stosuje się 30 – 50 cm dla zabiegów miejscowych, 80 – 100 cm dla zabiegów ogólnych. Odległość ustala się od żarówki a nie od tubusu.
- Miejsce zabiegowe powinno być odsłonięte.
- Odzież nie może uciskać naczyń krwionośnych.
- Należy chronić oczy pacjenta oraz terapeuty specjalnymi okularami.
- Z pola zabiegowego oraz przyległych okolic należy usunąć metalowe elementy.
- Skóra w miejscu zabiegowym powinna być czysta (bez kremów i maści).
- Pacjent powinien przyjąć wygodną pozycję (siedzącą lub leżącą).
- Lampa powinna ustawiona być tak, aby promienie padały na miejsce zabiegowe pod kątem prostym, a głowica nie znajdowała się bezpośrednio nad ciałem pacjenta.
- Pacjenta należy pouczyć aby w trakcie zabiegu nie zmieniał pozycji, nie dotykał lampy ani jej nie przesuwał.
- Zabiegi w obrębie głowy powinny być wykonywane w pozycji leżącej i powinny trwać krócej.
- Czas zabiegu wynosi zazwyczaj od 15 do 20 minut, terapeuta powinien w tym czasie kilkukrotnie sprawdzić stan pacjenta oraz odczyn na skórze.
Autorem tekstu jest Zofia Prusakiewicz.
Bibliografia:
- https://fizjoterapeuty.pl/fizjoterapia/fizykoterapia/swiatlolecznictwo/promieniowanie-podczerwone-wplyw-na-organizm.html
- http://irsystem.pl/promienniki-podczerwieni-emitujace-promieniowanie-ir.html
Komentarze
Prześlij komentarz