Fizjoterapia jest wszędzie! - Neurologia i neurochirurgia

    Hejka! Dziś chcieliśmy poruszyć kwestię kolejnych dziedzin medycyny, w których fizjoterapia odgrywa bardzo ważną rolę - Neurologia i Neurochirurgia. Sami się przekonacie czytając ten post jak istotna jest fizjoterapia w tej dziedzinie ;)

Fizjoterapia w chorobach układu nerwowego

    W rehabilitacji osób z chorobami bądź uszkodzeniami układu nerwowego fizjoterapia stanowi zasadniczy element postępowania zmierzającego do likwidacji zaistniałej dysfunkcji lub do takiego złagodzenia objawów, by dana osoba mogła funkcjonować w życiu społecznym. W związku z tym największą rola przypada tutaj kinezyterapii. Ponieważ charakterystycznym objawem wielu chorób neurologicznych są niedowłady, a przykurcze tworzą się m.in. z powodu nierównowagi sił mięśni działających po obu stronach obrotu osi stawu, sporo uwagi poświęca się przywracaniu tej równowagi oraz zachowaniu odpowiedniej długości i elastyczności tych mięśni[1][2].

Cele ogólne w fizjoterapii neurologicznej

• Zapobieganie wtórnym skutkom choroby i innym zmianom prowadzącym do niepełnosprawności;

• Przyspieszanie regeneracji oraz kierowanie procesem kompensacji

• Przystosowanie całego ustroju do zaistniałego stanu[1].

    Cele etapowe określają, co i w jakiej kolejności musi być osiągnięte. W ujęciu funkcjonalnym cele etapowe wymagają też określenia sekwencji ich realizacji. Jeśli np. celem etapowym jest reedukacja chodu danej osoby, to zwykle wyróżnia się podetapy i dla nich też wyznacza cele. W tym przypadku wyróżnia się przygotowanie do chodzenia (obejmujące np. pionizację, ćwiczenia równowagi, kształtowanie umiejętności naprzemiennego obciążania kończyn dolnych itp.), właściwą reedukację chodu z eliminowaniem błędów i stopniowaniem trudności (zwykle z zastosowaniem różnych pomocy) oraz doskonalenie chodu (dalsze eliminowanie błędów, zwiększanie zasięgu chodu itp.)[1][3].

    Cele szczegółowe fizjoterapii wynikają ściśle z aktualnego stanu pacjenta i dotyczą na ogół krótszego czasu, potrzebnego na ich osiągnięcie. Celami takimi mogą być m.in. utrzymanie czy zwiększenie zakresu ruchomości w konkretnym stawie (czy stawach), utrzymanie lub zwiększenie siły jakiegoś mięśnia (czy mięśni), opanowanie określonego rodzaju chwytu, zwiększanie zasięgu chodu itp.[1][3]

    W ścisłym związku z celami pozostają zadania, będącymi czynnikami regulującymi czynności oraz modelem działania. Zadania dotyczą zawsze dwóch stron czyli osoby poddawanej fizjoterapii oraz fizjoterapeuty. Wśród tych zadań można kolejno wymienić :

1. Ocenę stanu pacjenta (ustalenie stanu i stopnia dysfunkcji) 
2. Określenie dalszego i bliższego celu usprawniania 
3. Dobór form, środków i metod fizjoterapii oraz wykonywanie zabiegów i przeprowadzenie ćwiczeń 
4. Okresową kontrolę stanu pacjenta 
5. Modyfikowanie dalszego i bliższego celu usprawniania, w zależności od wyniku 
6. Zmianę form, środków i metod w zależności od wyniku badania i z uwzględnieniem nowego celu 
7. Prowadzenie dokumentacji usprawniania( zapisywanie wyników kolejnych badań, zleconych i wykonywanych zabiegów oraz ćwiczeń, dodatkowych obserwacji)[1]
   

Badanie fizjoterapeutyczne na potrzeby rehabilitacji neurologicznej

• Badanie podmiotowe – wywiad ( jeżeli możliwa jest rozmowa z pacjentem) 
• ocena dolegliwości bólowych(wg różnych skali)
  

• Badanie przedmiotowe 
• badanie głowy, badanie nerwów czaszkowych 
• badanie kończyn górnych 
• badanie kończyn dolnych 
• badanie tułowia
  

• Badanie siły mięśniowej i napięcia mięśniowego 
• Ocena siły mięśniowej ( test Lovetta) 
• Ocena napięcia mięśniowego

• Badanie chodu 
• Badanie równowagi 
• Badanie czucia powierzchownego i głębokiego 
• badanie czucia powierzchownego dotyku, bólu i temperatury 
• badanie czucia głębokiego
  

• Badanie palpacyjne tkanek miękkich i pni nerwowych 
• Badanie objawów rozciągowych 
• Badanie praksji.[1]

Uszkodzenia układu nerwowego z którymi spotykają się fizjoterapeuci :

• Uszkodzenia splotów nerwowych, 
• Uszkodzenia nerwów obwodowych 
• Zaburzenia napięcia mięśniowego(hipertonia, hipotonia) 
• Udar mózgu 
• Choroba Parkinsona 
• Stwardnienie rozsiane 
• Urazy czaszkowo-mózgowe 
• Uszkodzenia rdzenia kręgowego 
• Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa (spondyloza, spondyloartroza) 
• Zespoły korzeniowe i rzekomokorzeniowe 
• Mózgowe porażenie dziecięce 
• Przepuklina oponowo-rdzeniowa i wodogłowie 
• Autyzm  
• Miopatie [1]

Podsumowanie

    Fizjoterapeuta w zespole rehabilitacyjnym prowadzi usprawnianie pacjentów na różnych etapach leczenia (szpitalnego, ambulatoryjnego). Wczesna i odpowiednio zaprogramowana rehabilitacja neurologiczna prowadzona jest obecnie w każdej sytuacji, nawet na oddziałach intensywnej opieki medycznej[1].

Autorem tekstu jest Aleksandra Raczyńska

 

 

Bibliografia

1. Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii (2012) - A.Kwolek 
2. https://www.mp.pl/pacjent/rehabilitacja/rehabilitacja-medyczna/121683,rehabilitacja-neurologiczna 
3. https://neurologia-praktyczna.pl/